Ahmetadil Kalıntı Ormanı, Ankara’nın Akyurt ilçesine 24 km mesafede bulunan Ahmetadil köyü/mahallesinin hemen güney-güneybatısındaki yamaçlarda 1350 m yükseltiden başlayarak 1600 m’ye kadar yayılış göstermektedir. Kalıntı orman iki parça halinde ancak birlikte ele alınmıştır. Batıdaki küçük parça (49 ha) çoğunlukla kuzey bakılıdır. Doğu parçası ise (184 ha) kuzey-güney doğrultulu bir ana sırtın her iki yamacında; çoğunlukla batı ve doğu bakılıdır. Ana sırttan ayrılan küçük kuru dereler nedeniyle az da olsa kuzey ve güney bakılar da söz konusudur. Eylül ve Ekim 2017 aylarında iki kez ziyaret edilen kalıntı ormanın bulunduğu arazi genelde yüksek eğimli (40-50°) topoğrafyaya sahiptir.
5 km batısında Samut Kalıntı Ormanı ile 6 km doğusunda Gölköy Kalıntı Ormanı en yakın orman ekosistemleridir. Aradaki alanlarda ve yakın çevresinde düşük kapalılıkta tüylü meşe ormanları, tarlalar ile antropojen bozkır özelliği gösteren yamaç ve düzlüklerde ise tek tek ya da küçük öbekler halinde alıç ve ahlat türleri oldukça yaygındır. Gerek kalıntı orman içerisinde gerekse yakın çevresinde çok sayıda aşılanmış armut ve kültüre alınmış Ankara armudu ağacı bulunmaktadır.
Ahmetadil Kalıntı Ormanı’nda hakim tür kasnak meşesi (Quercus vulcanica) olmakla birlikte, karışık bir meşcere olarak değerlendirilebilir. İçinde yürümesi zor olacak kadar sık olan ormanda diğer meşe türleri (Quercus macranthera, Quercus petraea, Quercus pubescens) yanında çalı türleri de yoğun biçimde gözlenmektedir. İç Anadolu Bölgesi’nde ender olarak rastlanan ve literatürde bu bölgede yayılışı yer almayan kasnak meşesi ve İspir meşesinden oluşan orman oldukça şaşırtıcı ve çarpıcıdır.
Ormana geçiş zonunu çok çeşitli çalı ve ağaççıkların orta sıklıkta bulunduğu ağaçlı bozkır oluşturmaktadır. Hakim kasnak meşesi dışında orman sınırında ve içinde odunsu türlerden birden fazla alıç türü (Crataegus spp.), karamuk (Berberis crataegina), kuşburnu (Rosa canina), ahlat (Pyrus elaeagnifolia), çakal eriği (Prunus spinosa), yunus eriği (Prunus divaricata), kurtbağrı (Ligustrum vulgare), beyaz yapraklı üvez (Sorbus umbellata), akçaağaç yapraklı üvez (Sorbus torminalis), papazkülahı (Euonymus latifolius), dağ muşmulası (Cotoneaster nummularia), karagöz (Amelanchier rotundifolia), hanımeli (Lonicera etrusca) ve tüylü kartopuna (Viburnum lantana) rastlanmaktadır. Ormana geçiş zonundaki yaygın otsu türler yumakotu/koyunyumağı (Festuca sp.), geven (Astragalus sp.), boğadikeni (Eryngium campestre), sütleğen (Euphorbia sp.), çalba/çobançırası (Phlomis sp.) ve sığırkuyruğu (Verbascum spp.) iken; orman içinde yaygın olarak geven, yumakotu ve sığırkuyruğuna rastlanmaktadır.
Alanın kayaç yapısına ilişkin gözlemlerde yer yer serpantinli bölgeler görülmüştür. Toprağın kil oranı ve su tutma kapasitesinin yüksek olduğu tespit edilmiştir.
Ormanın geçiş zonunda otlatma baskısı nedeniyle meşe türlerinin gençlik gelişimi zayıftır. Orman içinde otlatma izlerine rastlanmaması ve yer yer meşe gençliği gözlenmesine rağmen ormanın sık yapısı nedeniyle gençlik gelişimi için uygun ortam bulunmamaktadır. Diğer taraftan, orman içinde bazı bölgelerde meşelerin kesildiği tespit edilmiş, kesim yapılan yerlerde meşe sürgünleri yaygın olarak görülmüştür. Ormandaki meşeler ortalama 10-20 cm çap, 8-10 m boya sahiptir. 25-30 cm çapa, dere içlerinde 12-13 m boya ulaşan meşeler de bulunmaktadır. Meşelerin ortalama yaşı 80’dir. Kalıntı orman sınırı içine aldığımız alanın yarısında kapalılık %50-100 arasındadır. Genellikle güney bakılı yamaçlarda ve toprak derinliğinin düşük olduğu yerlerde kapalılığın %5-50’ye düştüğü, yer yer açıklılar bulunduğu tespit edilmiştir. Batı parçasındaki bazı kuru dere içlerinin oldukça nemli olduğu, bu lokal alanlarda Karadeniz ve Karadeniz ardına özgü bitkiler bulunduğu gözlenmiştir.
Batı parçasında, arazi çalışmasının gerçekleştirildiği yamacın orta kesiminden doğu-batı ekseninde bir yol geçmektedir. Ormanın kapalılığı yolun kuzey (alt) tarafında %70-100, yolun güney (üst) tarafında ise yer yer %10-70 aralığındadır. Kapalılığın düşük olduğu bölümde, yakın zamanda OGM tarafından koruya tahvil ya da bakım kesimi yapıldığı anlaşılmaktadır. Kesiminin aşırı şekilde yapıldığı, ağaçların yoğun biçimde su sürgünü verdiği tespit edilmiştir. Alandaki ağaçların genel sağlık durumunun iyi olduğu, önemli bir sağlık sorunu bulunmadığı gözlenmiştir.
Orman içinde herhangi bir otlatma izine rastlanmamış, ancak ormanı sınırlayan geçiş zonunda otlatma baskısı belirgin olarak gözlenmiştir. Eskiden on bini bulan küçükbaş sürü varlığında keçi sayısının fazla olması nedeniyle ormanın o dönemde otlatmaya daha fazla maruz kaldığı köy muhtarı tarafından dillendirilmiştir. Ayrıca geçmişte ormandaki yaşlı meşelerin ev yapımı için kesildiği ve yakacak odun temini için ormanın yoğun olarak kullanıldığı belirtilmiştir. Günümüzde orman içinde otlatma yapılmadığı ve yakacak-yapacak kereste temini için ağaç kesilmediği kaydedilmiştir.
Köyün suyunun ormandan geldiği, su kaynağı bol olsa da bahçelerdeki aşırı tüketim nedeniyle yetmediği belirtilmiştir. Ormandaki yoğun geven örtüsünün erozyonu önlediği anlatılmıştır. Orman çevresindeki geçiş zonunda bolca bulunan alıç, ahlat, kuşburnu, armut çalı/ağaçlarının meyvelerinin köylülerin kendi ihtiyaçları için toplandığı, gelir amaçlı kullanılmadığı belirtilmiştir. Ormanın bulunduğu arazinin dik yamaçlardan oluşması ve sıklığı nedeniyle piknik amaçlı kullanımın olmadığı, ancak Ankara’nın farklı yerlerinden gezmeye gelenlerin olduğu söylenmiştir. Ayrıca, köylüler ormanın yağmuru bölgeye çektiğini düşünmektedir.
Arazi çalışması sırasında alanın çevresinde tilki ve orman içinde yaban domuzu gözlenmiştir. Kuş türlerinden karatavuk, alakarga, adi güvercin ve ispinoz görülmüştür. Ayrıca orman içinde ölü bir ağaç kütüğünde arı kolonisine rastlanmıştır. Köyde yapılan görüşmelerde, görülen türlere ek olarak çakal, kurt, tavşan, kokarca, gelincik, sincap, gelengi ve karaca ya da ceylan olduğu tahmin edilen bir türün ormanda yaşadığı kaydedilmiştir. Domuzun son zamanlarda arttığı, köydeki tarlalarda nohut, mısır gibi ürünlerin domuz baskısı yüzünden yetiştirilemediği belirtilmiştir. Geçmişte bölgede görülen kartal ve kekliğin tükendiği, ayrıca ormana Orman Bakanlığı tarafından keklik salındığı söylenmiştir. Avcılık da, diğer kalıntı ormanlarda olduğu gibi ilave bir tehdittir. Çoğunlukla köy dışından (genellikle Ankara’dan) gelen avcılara sıkça rastlandığı ifade edilmektedir.
Köylüler tarafından yangına erken müdahale için ormanın çevresine yolların açılması önerilmekle birlikte, yol açılması durumunda piknik vb. etkinliklerin artması ile ormana karşı daha fazla tehdidin ortaya çıkacağı ve yangın çıkma olasılığının da artacağı açıktır.
Otlatma dışında, orman için önemli diğer bir tehdidin yangın olduğu belirtilmektedir. Köyde yapılan görüşmede, ormanda geçen yıl avcı/çoban kaynaklı olduğu tahmin edilen üç ayrı yangın çıktığı öğrenilmiştir. Ormanın OGM tarafından seyreltildiği, ancak kesimde çıkan kerestenin köylüye dağıtılması beklenirken verilmediği söylenmiştir. Mera alanlarını daraltacağı düşüncesiyle ormanda herhangi bir ağaçlandırma istenmediği de vurgulanmıştır.
Ahmetadil Muhtarı ile yapılan görüşmede, köyün eski yerleşiminin bugünkü yerinden daha yüksek rakımda olduğu, köyün şu anda bulunduğu yerin 250-300 yıl önce orman olduğu öğrenilmiştir. 1970’lerde, 750 civarında bir nüfusu olan köyün günümüzdeki hane sayısının 115, nüfusunun ise 350 olduğu belirtilmiştir. Son zamanlarda, köydeki hayvancılık (besicilik) tesisleri ve iş imkanları nedeniyle köyden göçün nispeten azaldığı kaydedilmiştir. Orman Kanunu’na göre “orman köyü” sayılması sayesinde ORKÖY (Orman ve Köy İşleri Genel Müdürlüğü) teşviklerinden çokça faydalanıldığı, köyde 20 besicilik tesisi ve 5 arıcılık desteğinin ORKÖY’den sağlandığı belirtilmiştir.
Halen köyde çoğunluğu besicilik tesislerinde olan 2.000 civarı büyükbaş hayvanın yanı sıra, 1.500-2.000 koyun ve 100 kadar keçinin bulunduğu öğrenilmiştir. Hayvancılığın yoğun biçimde yapıldığı Ahmetadil köyünde orman çevresinde mera alanlarının bol olması nedeniyle orman içinde otlatma yapılmadığı kaydedilmiştir.
Ormanda köylülerin manevi değer atfettiği Dedekoru olarak adlandırılan bir alanın olduğu, 70-80 hektar büyüklüğünde olan bu alandan kimsenin kesim yapmadığı kaydedilmiştir. Köyden ormana çıkan yolun kenarında yaşlı ve anıtsal boyutlarda bir mahlep ağacı (Prunus mahaleb) görülmüş, ancak köylülerin ağaca herhangi bir önem vermediği öğrenilmiştir.
# | CİNS | BAKI | ORMAN | YÜKSEKLİK | ENLEM | BOYLAM | NOT | |||||
İÇİ | SINIRI | DIŞI | ||||||||||
ANK06bH01 | Rosa sp. | K | X | 1370 | 40,09617 |
33,21639 | ||||||
ANK06bH02 | Quercus sp. | K | X | 1380 | 40,0958 | 33,21577 | İspir meşesi olabilir. G01 | |||||
ANK06bH03 | Quercus macranthera | G | X | 1395 | 40,09523 | 33,21467 | İspir meşesi. G02 | |||||
ANK06bH04 | Quercus sp. | KB | X | 1435 | 40,09411 | 33,21322 | İspir meşesi olabilir. | |||||
ANK06bH05 | Quercus macranthera | KB | X | 1475 | 40,09323 | 33,21256 | ||||||
ANK06bH06 | Quercus sp. | KB | X | 1475 | 40,09323 | 33,21256 | İspir meşesinden farklı bir tür olabilir | |||||
ANK06bH07 | Quercus sp. | K | X | 1472 | 40,09455 | 33,21598 | Kasnak meşesi olma olasılığı yüksek | |||||
ANK06bH08 | Quercus macranthera | D | X | 1290 | İspir meşesi | |||||||
ANK06bH09 | Quercus sp. | D | X | 1290 | İspir meşesi | |||||||
ANK06bH10 | Quercus vulcanica | D | X | 1290 | Kasnak meşesi |
# | TÜR | TANIM LAYAN |
MATERYAL | BAKI | ORMAN | YÜKSEKLİK | ENLEM | BOYLAM | NOT | ||
İÇ | SINIR | DIŞ | |||||||||
ANK06bG01 | Quercus sp. | AD | Sürgün | K | X | 1382 | 40,09580 | 33,21577 | İspir meşesi olabilir. H02 | ||
ANK06bG02 | Quercus macranthera | AD | Sürgün | G | X | 1401 | 40,09523 | 33,21467 | |||
ANK06bG03 | Quercus macranthera | AD | Sürgün | K | X | 1461 | 40,09324 | 33,21382 | |||
ANK06bG04 | Quercus sp. | AD | Sürgün | K | X | 1472 | 40,09455 | 33,21598 | Kasnak meşesi olabilir. H07 | ||
ANK06bG05 | Quercus macranthera | AD | Sürgün | K | X | 1463 | 40,09467 | 33,21930 | |||
ANK06bG06 | Quercus macranthera | AD | Sürgün | K | X | 1420 | 40,09563 | 33,21992 | |||
ANK06bG07 | Quercus macranthera | AD | Sürgün | K | X | 1356 | 40,09670 | 33,21782 | |||
ANK06bG08 | Quercus pubescens | AD | Sürgün | D | X | 1290 | 40,10550 | 33,2243 |
# | Numune Derinliği (cm) | BAKI | ORMAN | YÜKSEKLİK | ENLEM | BOYLAM | NOT | ||
İÇİ | SINIRI | DIŞI | |||||||
ANK06bT01 | Ana kaya | K | X | 1468 | 40,09456 | 33,21746 | 75-100cm | ||
ANK06bT02 | A horizonu | K | X | 1468 | 38-75cm | ||||
ANK06bT03 | B horizonu | K | X | 1468 | 24-38cm | ||||
ANK06bT04 | C horizonu | K | 1468 | 0-24cm |
# | ÇEVRE (cm) | BOY (m) | YAŞ | CİNS | BAKI | ORMAN | YÜKSEKLİK | ENLEM | BOYLAM | NOT | ||
İÇİ | SINIRI | DIŞI | ||||||||||
ANK06bY01 | 71 | 11 | 70 | Quercus macranthera | K | X | 1462 | 40,09463 | 33,21995 | İspir meşesi | ||
ANK06bY02 | 58 | 8 | 85 | Quercus macranthera | K | X | 1443 | 40,09511 | 33,21983 | İspir meşesi |
Yıl | Bölge Md. | İşletme Md. | İşletme Şf. | Bölmecik | Mescere Tipi | Fonksiyon |
2013 | Ankara | Ankara | Elmadağ | 104-105, 137-138 | Mab2, Mab3, Mb1, Mbc1, BM, BM-E | Toprak koruma-M Koruya tahvil |
2013 | Ankara | Ankara | Elmadağ | 259-260, 316-317 | Çsbc2, Çsbc1, ÇsÇkbc2, ÇsÇkbc1, ÇsÇka0, ÇsSBma0, Bma0, ÇsBma0 | Toprak koruma-Çs Plantasyon |
Jeolojik Formasyon | Kod | Oluşum Dönemi | Oran (~%m²) |
Sist, fillit, mermer, metabazit vb. | s | Üst Paleozoyik - Triyas | 25% |
pt (b): Kirintililar ve karbonatlar (yer yer bloklu ve volkanitli) | pt | Permo - Triyas | 75% |
Taşınmaz Kimlik No | İl | İlçe | Mahalle/Köy | Ada | Parsel | Alan (m²) | Nitelik | Mevkii | Pafta |
68600371 | Ankara | Akyurt | Ahmet adil | 3487 | 1 | 17,016,353 | Orman | - | H30-c-16-a |
68438775 | Ankara | Elmadağ | Hasanoğlan-havuzbaşı | 2836 | 1 | 25,109,634 | Orman | - | - |
Nüfus Sayım Kodu | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 |
Ankara(Akyurt/Akyurt Bel./Ahmetadil Mah.)-177863 | - | - | - | - | - | - | 341 | 338 | 338 | 322 |
Ankara(Elmadağ/Elmadağ Bel./Hasanoğlan Havuzbaşı Mah.)-2087 | - | - | 2234 | 2255 | 2227 | 2193 | 2187 | 2150 | 2063 | 2029 |
Ankara(Elmadağ/Elmadağ Bel./Havuzbaşı Mah.)-2087 | - | 2161 | - | - | - | - | - | - | - | - |
Ankara(Elmadağ/Hasanoğlan Bel./Havuzbaşı Mah.)-2087 | 2131 | - | - | - | - | - | - | - | - | - |
Ankara(Akyurt/Merkez Bucağı/Ahmetadil Köy.)-2452 | 339 | 328 | 336 | 333 | 327 | 332 | - | - | - | - |
Tüm sayım toplamları | 2470 | 2489 | 2570 | 2588 | 2554 | 2525 | 2528 | 2488 | 2401 | 2351 |